W Szwajcarii uczestnicy wizyty odwiedzili Centrum Informacji Zawodowej w Schaffhausen (Berufsinformationszentrum – BIZ). BIZ świadczy informację zawodową oraz poradnictwo zawodowe dla młodzieży i dorosłych. Organizuje również kursy dla rodziców i nauczycieli, spotkania informacyjne w szkołach oraz otwarte dni w zakładach pracy. BIZ prowadzi także zajęcia dla uczniów mających problemy z zakończeniem edukacji i uzyskaniem kwalifikacji zawodowych oraz uczniów, którzy przerwali naukę.

W BIZ można bezpłatnie zapoznać się z informacjami dotyczącymi: studiów, uczelni, warunków rozpoczęcia studiów, kursów, a także poznać świat zawodów. Młodzież i osoby dorosłe mogą także skorzystać z indywidualnej porady zawodowej, informacji zawodowej czy też z oferowanych kursów. Poradnictwo dla młodzieży jest bezpłatne, natomiast osoby dorosłe mogą bezpłatnie otrzymać trzy porady zawodowe, a za kolejne muszą płacić. Klientami są również osoby bezrobotne, które kierowane są z urzędów pracy na porady, kursy i szkolenia dostępne w ofercie BIZ. Koszty udzielanej im pomocy pokrywa urząd pracy.

W Centrum Kształcenia Zawodowego Schaffhausen – Wibilea AG uczestnicy wizyty zapo-znali się z organizacją kształcenia zawodowego w regionie Schaffhausen. Centrum Wibilea AG to miejsce kształcenia pracowników dla potrzeb przemysłu elektromaszynowego. Uczniowie tego centrum mogą zdobyć kwalifikacje do wykonywania zawodu uczestnicząc w kursach, zajęciach w szkole zawodowej albo w kształceniu organizowanym w przedsiębiorstwach. Centrum kształci uczniów w 16 zawodach. Ma także możliwość skie-rowania swoich uczniów na praktyki zawodowe. Zajmuje się również rekrutacją uczniów i studentów na zlecenie firm, które wcześniej zgłaszają zapotrzebowanie na specjalistów z danej dziedziny.

W Konstancji uczestnicy wizyty spotkali się koordynatorem sieci EURES dla krajów regionu Jeziora Bodeńskiego (EURES Bodensee), który przedstawił cele i działania podejmowane w ramach ww. sieci. W 2003 r. w Konstancji z inicjatywy publicznych służby zatrudnienia z Niemiec, Austrii i Szwajcarii powstało partnerstwo transgraniczne EURES Bodensee powołane w celu promowania mobilności transgranicznej w regionie Jeziora Bodeńskiego. W partnerstwie tym uczestniczy 13 regionalnych organów zatrudnienia z regionu Jeziora Bodeńskiego oraz z Księstwa Liechtenstein. Głównymi celami tej sieci są: wzmocnienie współpracy pomiędzy krajami regionu Jeziora Bodeńskiego w zakresie tworzenia jednolitego rynku pracy w regionach przygranicznych, wymiana informacji o sytuacji na regionalnych rynkach pracy oraz promocja mobilności zawodowej poprzez indywidualne doradztwo i upowszechnianie informacji na temat warunków życia i pracy w sąsiednich krajach regionu Jeziora Bodeńskiego.

W ramach spotkań w szkołach różnego szczebla w Powiecie Schwarzwald-Baar uczestnicy wizyty zostali zapoznani z charakterystyką niemieckiego systemu kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem dualnego systemu kształcenia zawodowego oraz procesem orientacji zawodowej uczniów.

Uczestnicy wizyty mieli także możliwość spotkania w Izbie Przemysłowo-Handlowej Powiatu Schwarzwald-Baar, gdzie poznali zasady funkcjonowania i charakterystykę działalności Izb Przemysłowo-Handlowych (IPH).
Niemieckie przedsiębiorstwa – poza zakładami rzemieślniczymi, osobami wykonującymi wolne zawody oraz gospodarstwami rolniczymi są ustawowo zobligowane do członkostwa w IPH. Firmy państwowe (komunalne) mogą, ale nie muszą być członkami IPH.

Izby udzielają skupionym w nich przedsiębiorstwom różnych form wsparcia – przede wszystkim poprzez informacje ogólne na łamach własnych czasopism, broszury na aktualne tematy czy też odnoszące się do nowych przepisów. Udzielają również informacji w konkretnych przypadkach w sferze prawa oraz stosunków gospodarczych z zagranicą.

Zadaniem izb jest także nadzorowanie nauki zawodu w przedsiębiorstwach. Izby rejestrują umowy w zakresie nauki zawodu. Prowadzą również egzaminy częściowe oraz końcowe w nauce zawodu. W każdej izbie działają doradcy edukacyjni, którzy doradzają przedsiębiorcom w zakresie rozwoju zasobów ludzkich i dokształcania pracowników oraz prowadzą szko-lenia. Doradzają także zakładom w zakresie dostosowania danego zakładu do wymagań w zakresie nauki zawodu. We współpracy z przedsiębiorcami doradcy z IPH tworzą także coroczne informatory o możliwościach nauki zawodu, skierowane do młodzieży i dorosłych.

Uczestnicy wizyty uczestniczyli również w spotkaniu w Agencji Pracy (Agentur für Arbeit) dla powiatu Schwarzwald-Baar w Villingen, gdzie zostali zapoznani z działalnością agencji, a następnie zwiedzili jej siedzibę.

Agencja zajmuje się m.in. pomocą w zakresie: udzielania informacji o zawodach, wyboru zawodu i kierunku studiów, przygotowania dokumentów aplikacyjnych, doboru szkoleń i pomocy w wyborze miejsc nauki zawodu. Zarówno młodzież, jak i dorośli w tym bezrobotni mogą w agencji skorzystać z pomocy doradcy zawodowego.

Agencja organizuje spotkania informacyjne dla klientów, podczas których prezentowana jest jej oferta oraz informacje dotyczące kursów zawodowych i językowych, szkoleń, staży, praktyk oraz ofert pracy.
Podstawę pracy z klientem stanowią internetowe narzędzia działające on-line, opracowane przez specjalną komórkę funkcjonującą w ramach Federalnej Agencji Pracy (Bundesagentur für Arbeit). Na szczególną uwagę zasługują niemieckie narzędzia skierowane przede wszystkim do młodzieży oraz młodych dorosłych. Podstawowe informacje można znaleźć na dedykowanej stronie internetowej – www.planet-beruf.de, która zawiera m. in. informacje o zawodach, technikach poszukiwania pracy oraz ścieżkach edukacji. Dla młodzieży szkolnej wydawane są także bezpłatne publikacje, broszury i magazyny o zawodach oraz o ofercie szkół wyższych. W siedzibie Agencji znajduje się wiele udogodnień dla osób korzystających z pomocy w tym ekrany informacyjne, na których wyświetlane są oferty pracy i inne bieżące informacje dla klientów, stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, aparaty telefoniczne dla klientów, którzy chcą umówić się z pracodawcą w celu pozyskania informacji dotyczących nauki zawodu lub przyszłej pracy.

Kolejnym punktem programu była wizyta w firmie Aeskulap w Tuttlingen - zakładzie produkcyjnym, współuczestniczącym w procesie kształcenia dualnego i doradztwa zawodowego. Aesculap jest firmą z tradycjami sięgającymi 1867 r. Obecnie firma produkuje narzędzia chirurgiczne, protezy stawów i inne wyroby z zakresu mechaniki chirurgicznej. Zatrudnia ponad 8500 osób w zakładach na całym świecie (w tym w Polsce). Zakład w Tuttlingen jest największym i pracuje w nim ponad 3200 osób. Wśród pracowników jest 262 uczniów, przygotowujących się głównie do zawodów w zakresie mechaniki precyzyjnej.

Możliwość nauki zawodu w firmie Aeskulap jest bardzo popularna w Niemczech, bowiem firma co roku zwiększa zatrudnienie co najmniej o absolwentów danego rocznika. Każda osoba po zakończeniu nauki zostaje zatrudniona na stałe i może pracować w zakładzie aż do emerytury. Poza działalnością edukacyjną na poziomie średnim firma prowadzi także szkołę wyższą kształcącą w zawodzie inżynier mechanik oraz Akademię Aesculapa. Akademia oferuje program pozwalający lekarzom, specjalistycznemu personelowi medycznemu oraz zarządcom szpitali stosować innowacyjne rozwiązania w dziedzinie technologii medycznych, nowe metody leczenia oraz dostosowywać się do rosnących wymagań w zakresie współczesnej medycyny.

Na zakończenie wizyty uczestnicy spotkali się z przedstawicielami Niemieckiego Stowarzyszenia Doradców Szkolnych i Zawodowych. W trakcie spotkania zaprezentowano niemieckie i polskie rozwiązania systemowe w zakresie poradnictwa zawodowego. Wymieniono także informacje na temat funkcjonowania i doświadczeń organizacji doradców zawodowych w Polsce i Niemczech.

Do Niemieckiego Stowarzyszenia Doradców Szkolnych i Zawodowych (NSDSiZ) należy 670 członków. NSDSiZ utrzymuje się ze składek członkowskich (składka roczna wynosi 80 Euro). Poza tym stowarzyszeniem w Niemczech działają także inne organizacje reprezentujące środowisko doradców zawodowych np. Niemieckie Towarzystwo Doradcze.

Główne zadania NSDSiZ to: tworzenie sieci współpracy na rzecz rozwoju poradnictwa zawodowego, reprezentowanie stanowiska doradców zawodowych wobec władz publicznych, opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących poradnictwa zawodowego, wspomaganie kształcenia doradców zawodowych poprzez organizację kursów i szkoleń oraz inicjowanie studiów podyplomowych, a także inicjowanie działań na rzecz rozwoju narzędzi wspierających pracę doradców zawodowych.

W opinii przedstawicieli stowarzyszenia na przestrzeni ostatnich lat zadania i rola niemieckich doradców zawodowych zostały bardzo ograniczone. Doradcy zawodowi nie przeprowadzają samodzielnie testów, które zlecane są psychologom. Doradcy zawodowi z agencji pracy pomagają przede wszystkim osobom młodych mającym trudności w podjęciu pierwszej pracy. Nie zajmują się natomiast obecnie działaniami wobec osób długotrwale bezrobotnych, które są realizowane w Jobcenter - instytucji będącej odpowiednikiem polskiego powiatowego urzędu pracy dla tej grupy klientów. Jobcenter zajmuje się nie tylko poradnictwem zawodowym, ale szerszą pomocą, w tym udzielaniem świadczeń finansowych z tytułu bezrobocia. Zadaniami z zakresu poradnictwa zawodowego w tej instytucji zajmują się pośrednicy pracy, których zadania rozszerzono. Poradnictwo zawodowe udzielane przez nich ogranicza się do świadczenia informacji zawodowej w oparciu o informatory o zawodach.